Συνεργάστηκε στη συνέντευξη η Παναγιώτα Μητσοπούλου, πρώην συντάκτριά μας
-Αυτό το ιδιαίτερο καλοκαίρι πώς βρίσκει τον Στέφανο μέσα και έξω;
«Να γράφει και να διαβάζει ως συνήθως κάθε μέρα.»
-Για ποιον λόγο πιστεύετε ότι τα βιβλία σας και οι σκέψεις σας συνολικά αγκαλιάζονται τόσο πολύ από πολλούς ανθρώπους;
«Νομίζω έχουμε τεράστιο έλλειμα γνώσεων και δεξιοτήτων για το πώς να ζήσουμε τη ζωή μας μια κι αυτά τα πράγματα δεν διδάσκονται ούτε στο σχολείο ούτε στο Πανεπιστήμιο. Θέλω να πιστεύω ότι οι ιστορίες μου με απλό τρόπο και χωρίς σηκωμένο το δάχτυλο δίνουν αφορμές για αφύπνιση.»
-Μιλήστε μας για το ΔΩΡΟ της ζωής και για το έναυσμά σας να συγγράψετε το ομότιτλο βιβλίο σας, αλλά και πώς προέκυψε η συνέχεια του πρώτου, το Δώρο 2, το οποίο είναι υποψήφιο για βραβείο κοινού Public.
«Κάθε εβδομάδα αποτυπώνω τα συναισθήματά μου σε μικρές καθημερινές -φαινομενικά ασήμαντες- ιστορίες που συμβαίνουν τριγύρω μας, που συχνά κρύβουν όμως το νόημα ολόκληρης της ζωής. Το Δ2 συνέχισε ως φυσική συνέχεια αυτών των ιστοριών.»
-Πιστεύετε ότι η αυτοβελτίωση και η προσωπική εξέλιξη αποτελούν εφαλτήριες δυνάμεις και προϋποθέσεις ανατροπής των σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων; Μιλήστε μας για την αναγωγή απ’ το «εγώ» στο «εμείς».
«Όπως ακριβώς το είπατε. Ο κόσμος αλλάζει από το εγώ στο εμείς. Το εμείς είναι το άθροισμα όλων των εγώ. Ακόμη κι ένα εγώ να μετακινηθεί, μετακινείται το εμείς. «Κάθε φορά που κάνω κάτι περισσότερο, γίνομαι ο ίδιος κάτι περισσότερο. Κάθε φορά που γίνομαι κάτι περισσότερο όλο το Σύμπαν γίνεται κάτι περισσότερο». Όπως έλεγε κι η Μητέρα Τερέζα, αν καθένας μας κάθε πρωί καθάριζε το πεζοδρόμιο μπροστά στο σπίτι του, ο κόσμος θα ήταν πεντακάθαρος. Και η επόμενη ερώτηση είναι κλασικά: «Εγώ το καθαρίζω, ο άλλος όμως?» Εγώ λοιπόν λέω ότι κι ένα πεζοδρόμιο πιο καθαρό να υπάρξει, ο κόσμος μας έγινε ήδη καλύτερος. Κι εδώ ερχόμαστε στο βασικό θέμα της εποχής, αυτό του εστιασμού. Βλέπουμε αυτό που πηγαίνει καλά ή εμμονικά αυτό που δεν πηγαίνει καλά; Ό,τι βλέπεις αυτό ζεις κι ό,τι βλέπεις αυτό γίνεσαι. Δυστυχώς λόγω κακών προγραμματισμών ο πολύς κόσμος βλέπει το πρόβλημα κι όχι τη λύση.»
–Θεωρείτε ότι το «γράφειν» μπορεί να αποτελέσει μία μορφή επανάστασης στη σημερινή εποχή;
Το «γράφειν» είναι μια μορφή θεραπείας και όπου έχω πάει σε Ελλάδα κι εξωτερικό να παρακολουθήσω σεμινάρια για την Επιτυχία και την Ευτυχία, το journaling (το καθημερινό γράψιμο για μένα) ή με τη μορφή ημερολογίου, ή λευκώματος, ή τετραδίου ευγνωμοσύνης) αναφέρεται από τους ειδικούς πάντα στις 3 top συνήθεις. Κι όπως κάθε νέα συνήθεια, θέλει τουλάχιστον ένα μήνα για να γίνει αυτοματισμός. Κι εδώ ερχόμαστε στο επόμενο θέμα: «Θέλω αυτά που λέει ο Ξενάκης κι όλοι “αυτοί”, καλά ακούγονται, αλλά δεν θέλω να ζοριστώ για να τα πετύχω». Απλό. Δεν γίνεται.
-Για να συνειδητοποιήσει κανείς την αξία όχι απλά του «ζην» αλλά του «ευ ζην», και ό,τι αυτό συνεπάγεται χρειάζεται -για να το πούμε ωμά- να πιάσει πάτο; Να γίνει ένα μπάμ στην ζωή και μέσα του, ώστε ο ανήφορος να είναι η μόνη επιλογή;
«Δεν είναι απαραίτητο αλλά έτσι γίνεται συνήθως. Για όλους μας έχει υπάρξει ένα «φτάνει πια» όπου σε κάποια φάση σιχαθήκαμε τον εαυτό μας πιάνοντας πάτο. Αλλά κι εκεί δεν συμβαίνει πάντα αυτό. Πολλοί θα πιάσουν πάτο αλλά δεν θα αλλάξουν. Και τα πράγματα είναι απλά (όχι εύκολα, αλλά απλά). Το Σύμπαν -ή σε ό,τι πιστεύει κανείς- έχει ένα τρόπο να σου χτυπάει καμπανάκι όταν κάτι δεν το κάνεις σωστά. Εάν δεν ακούσεις το καμπανάκι έρχεται μεγαλύτερο καμπανάκι κι αν όχι έρχεται η καμπάνα και στο τέλος σου έρχεται το καμπαναριό στο κεφάλι. Και μετά τρέχεις σε γιατρούς όταν οι εξετάσεις σου δείχνουν αυτό που έτρεμες ότι θα δείξουν. Η ιστορία είναι γνωστή σε πολλούς. Το Πάθημα είναι εγγυημένο. Το Μάθημα είναι όμως επιλογή. Όλοι θα πάθουμε αλλά δεν θα μάθουμε όλοι.»
-Ακούμε γενικά να λέγεται από ανθρώπους το εξής: Μπήκα σε πρόγραμμα, τα κατάφερα για 3 με 4 μήνες και μετά επέστρεψα, αν όχι στην προηγούμενη κατάσταση, σε λίγο καλύτερη. Γιατί πιστεύετε συμβαίνει αυτό; Και μια συμβουλή που θα θέλατε να δώσετε.
«Η θεραπεύτριά μου συχνά λέει «ο κόσμος χορταίνει με ψίχουλα». Έχω φίλους που έκαναν 3-4 συνεδρίες με έναν θεραπευτή και μετά σταμάτησαν. Όταν τους ρωτάω γιατί, συνήθως μου απαντούν ότι νιώθουν καλύτερα. “Δεν θέλεις να νιώθεις ακόμη καλύτερα και να νιώθεις καλύτερα (σχεδόν) κάθε μέρα;”. Το σχεδόν σε παρένθεση γιατί είμαστε άνθρωποι.»
-Οι απανωτές σχεδόν καταναγκαστικές απομονώσεις εξαιτίας του COVID-19 μπορεί να προσέφεραν χρόνο στους ανθρώπους να κάνουν πράγματα που άλλοτε δεν μπορούσαν (διότι δεν είχαν αρκετό χρόνο, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα), αλλά στην πλειονότητα δημιούργησε πολλά από ψυχολογικής και οικονομικής φύσεως ζητήματα. Πιστεύετε ότι η ανθρωπότητα θα μπορούσε να αντέξει άλλη μια «καραντίνα»;
«Οικονομικά νομίζω ότι το παγκόσμιο σύστημα έχει φτάσει στα όριά του. Ο λόγος πάντως που δεν έχουμε τη ζωή που θέλουμε δεν είναι ο χρόνος. Είναι οι συνήθειες που λέγαμε παραπάνω. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι που βρήκαν το χρόνο στις καραντίνες που μεσολάβησαν δεν το έκαναν. Κι επίσης η σημαντικότερη σχέση που δοκιμάστηκε στις προηγούμενες καραντίνες δεν ήταν ούτε με τα παιδιά μας ούτε με την γυναίκα μας ούτε με τους οικείους μας. Ήταν με τον ίδιο μας τον εαυτό.»
-Αρχίζει και γίνεται ένας διαχωρισμός εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων, ψεκασμένων και αψέκαστων και πάει λέγοντας. Πιστεύετε ότι η ελληνική κοινωνία αρέσκεται στους διαχωρισμούς και στους διχασμούς –πάσης φύσεως;
«Έχουμε στην ιστορία μας τον διχασμό από τους Πελοποννησιακούς Πολέμους. Εμένα πιο πολύ με ανησυχεί ο διαχωρισμός, ο διχασμός και συχνά ο ρατσισμός μεταξύ των μεν και των δε, μεταξύ ημών και υμών, μεταξύ του ναι και του όχι κλπ. Αυτό θα κρίνει την παραμονή του ανθρώπινου είδους στον πλανήτη τις επόμενες χιλιετίες κι όχι ο Covid. Ήδη στο σημαντικότερο θέμα που αντιμετωπίζουμε εδώ και καιρό (κλιματική αλλαγή) για την ώρα δεν έχουμε καταφέρει να συνεννοηθούμε. Ως προς τον διχασμό, δυστυχώς βοηθάνε οι αλγόριθμοι των social που τρίβουν τα χέρια τους για καβγάδες και κόντρες. Προτείνω σε όποιον δεν έχει δει το social dilemma στο Netflix να το δει και όποιος δεν έχει διαβάσει το TEN ARGUMENTS FOR DELETING YOUR SOCIAL ACCCOUNT NOW να το διαβάσει. (νομίζω ακόμη δεν έχει μεταφραστεί)».
-Θέλετε να μας πείτε 4 συγγραφείς που σας σημάδεψαν;
«Robin Sharma, Χόρχε Μπουκάι, Haenim Sunim, Steven Covey.»
-Πως τελικά καταφέρνουμε να φτάσουμε στην αυτοσυγχώρεση;
«Για μένα η Αυτοσυγχώρεση είναι η υπέρτατη μορφή αγάπης για τον Εαυτό μας κι εκεί που πάσχουμε οι περισσότεροι. Εννοείται δεν μπορώ να αγαπήσω και να συγχωρήσω κανέναν εάν δεν το έχω κάνει με μένα. Η ποιότητα της ζωής μου είναι η ποιότητα της σχέσης μου με τον εαυτό μου και -συνήθως- η πιο κακοποιημένη σχέση. Θέλει δουλειά, μπόλικη δουλειά για να έρθεις σε επαφή με το παιδάκι μέσα σου (πάντα θα του χρωστάς) να το αγαπήσεις και να το συγχωρέσεις. Coaching κι ιδανικά και ψυχοθεραπεία για μένα απαραίτητα εργαλεία για να φτάσεις εκεί. Συμβουλή μου: Εμπιστευτείτε τους ειδικούς.»
-Το Δώρο έχει ήδη ξεκινήσει την μεταφραστική του πορεία και έχει ξεπεράσει τα σύνορα, στην αρχή μεταφορικά και πλέον και κυριολεκτικά. Πώς νιώθετε για αυτό; Το τετράδιο ιστοριών σας έχει γεμίσει πάλι, ώστε να δούμε και Δώρο 3;
«Δεν νομίζω να υπάρχει 3. Νομίζω το ΔΩΡΟ έκανε τον κύκλο του. Στο εξωτερικό έχει ήδη κυκλοφορήσει σε 4 γλώσσες κι αναμένονται και οι επόμενες.»
-Τι απαντάτε σε αυτούς που ισχυρίζονται ότι τα βιβλία αυτοβελτίωσης «ούτε σαν δωρεάν ένθετα σε κυριακάτικες εφημερίδες» δεν θα τα αγόραζαν;
«Εάν έτσι νομίζουν, έτσι είναι. Perception is reality. Κι εγώ ίσως προ 30 ετών να πίστευα κάτι αντίστοιχο.»
-Η συνεπιμέλεια ήταν η αφετηρία για μια διεκδίκηση που πολλά χρόνια πολλοί πατεράδες ζητούσαν; Πώς νιώθετε για αυτό;
«Όχι μόνο για μπαμπάδες αλλά και για μαμάδες που στερούνταν αναίτια τα παιδιά τους. Είναι μια καλή βάση για να καταλάβουμε όλοι ανεξαιρέτως ότι ο μπαμπάς και η μαμά είναι εξίσου σημαντικοί για τα παιδιά που έχουν (ή δεν έχουν) χωρίσει. Καθένας μας βέβαια πρέπει μόνος του να μάθει να τιμάει τον δικό του ρόλο της δικής του γονεϊκότητας γιατί κανείς νόμος δεν μπορεί να σε αναγκάσει να το κάνεις.»
-Μιλήστε μας λίγο για το «Ναι μπορώ» και τις προσπάθειές του να μπει στα ελληνικά σχολεία;
«Είναι το όνειρό μας προκειμένου τα παιδάκια μας να μάθουν και κυρίως να νιώσουν όλα αυτά που εμείς δεν μάθαμε και δεν νιώσαμε. Πάει καλά. Είναι μια ανοιχτή πλατφόρμα ιδεών ανοιχτή για όλους τους εκπαιδευτικούς και γονείς.»
-Τον τελευταίο χρόνο ανθρωποκτονίες, γυναικοκτονίες λαμβάνουν χώρα και μαθαίνονται όλο και πιο συχνά… Δεν θέλω να περιοριστούμε στα φύλα των θυτών και των θυμάτων αλλά να μας πείτε την άποψή σας: όλη αυτή η βιαιότητα από πού πιστεύετε ότι προέρχεται;
«Δυστυχώς υπάρχουν αυτά. Ευτυχώς είναι μεμονωμένα περιστατικά. Είναι μία στο εκατομμύριο ή μία στις 100.000. Προφανώς για τους υπευθύνους πρέπει να προβλέπονται οι διαδικασίες που ορίζει ο νόμος και οι ειδικοί ψυχικής υγείας, για να μπορούν αυτοί οι άνθρωποι πέρα από την περίοδο «τιμωρίας» να επανέλθουν πιο «ψυχικά υγιείς» και να μην επαναλάβουν αυτά που έκαναν. Από κει και πέρα, όμως, σε συνέχεια του θέματος του εστιασμού μόνιμα σε κάτι κακό οι συζητήσεις μονοπωλήθηκαν τους τελευταίους μήνες στον συζυγοκτόνο κλπ. αντί σε καλά πράγματα που συμβαίνουν τριγύρω μας τα οποία αρνούμαστε πεισματικά να δούμε. Ζούμε στο ασφαλέστερο Σύμπαν που υπήρχε ποτέ κι η βία είναι στα ιστορικά χαμηλότερα, όχι όμως κι προβολή της από τα μέσα. (συμβατικά + social)».
-Ανεργία, κορεσμένα επαγγέλματα, μύθοι και αλήθειες. Τι συμβουλή θα δίνατε στον 20χρονο φοιτητή εαυτό σας και εν προκειμένω -μιας που κυρίως σε φοιτητές απευθυνόμαστε- στους φοιτητές σήμερα;
«Να ακολουθήσει την καρδιά του και το σκοπό της ζωή τους και να γράψει τα υπόλοιπα (συμπεριλαμβανομένων και των γονιών του όταν πρόκειται για τον σκοπό της ζωής του) στα παλαιότερα των υποδημάτων του, για να μην πω κάπου αλλού. Μόνο σε αυτό που αγαπάς μπορείς να πετύχεις και να ευτυχίσεις. Αρκετά ταλαιπωρήθηκαν και δυστύχησαν μπόλικες γενιές -συμπεριλαμβανομένης και της δικής μου- όλα τα χρόνια.
